تشکیل پرونده شخصیت

نظر اکثریت

پرونده شخصیت به پرونده‌ای اطلاق می‌شود که در کنار پرونده کیفری تشکیل می‌گردد و مشتمل بر اطلاعاتی از وضعیت عمومی و خاص متهم از قبیل شرایط روانی، خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی است و در واقع تشکیل پرونده شخصیت از دستاوردهای جرم‌شناسی نوین در حقوق کیفری در راستای را در نظر بگیرد و علاوه بر این با مطالعه آن به عمل ارتکاب جرم پی برده شود تا بتوان در آینده از وقوع جرایم احتمالی جلوگیری کرد.

 قانون آیین دادرسی کیفری در ماده 203 بازپرس را مکلف داشته تا در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد و یا تعزیر در جه 4 یا بالاتر است و همچنین در جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آن‌ها ثلث دیه کامل و یا بیشتر از آن است دستور تشکیل پرونده شخصیت را به واحد مددکاری اجتماعی بدهد.

در ماده 286 قانون مذکور نیز علاوه بر موارد مذکور در ماده 203 در خصوص اطفال و نوجوانان تشکیل پرونده شخصیت در جرائم تعزیری درجه 5 و 6 نیز الزامی دانسته شده است.

با توجه به موارد فوق و با عنایت به اینکه تشکیل پرونده شخصیت اقدام تحقیقی ( از قبیل احضار شاکی و قیم و یا تحقیق از شهود و جمع‌آوری ادله) محسوب نمی‌شود و به نظر می‌رسد هدف قانونگذار از پیش‌بینی آن نوعی معاضدت به متهم و صدور رای عادلانه در مورد جرایم سنگین می‌باشد، لذا دستور تشکیل پرونده شخصیت پس از ختم تحقیقات و صدور قرار جلب به دادرسی، تخطی از قاعده فراغ دادرسی نیست.

در فرض سوال قاضی می‌تواند دستور تشکیل پرونده شخصیت را به واحد مددکاری بدهد و هرچند ماده 279 قانون آیین دادرسی کیفری بیان داشته خلاصه پرونده شخصیت باید در کیفرخواست قید شود ولیکن جهت جلوگیری از اطاله دادرسی قاضی پس از صدور دستور تشکیل پرونده شخصیت، کیفرخواست صادر نموده و پرونده را به مرجع صالح ارسال می‌نماید و پس از وصول نتیجه پرونده شخصیت پیرو سابقه آن را به مرجع ذی‌ربط ارسال می‌نماید.

نظر اقلیت

با توجه به صراحت ماده 203 مبنی بر اینکه بازپرس (در حین تحقیقات) مکلف به صدور دستور تشکیل پرونده شخصیت است، لذا پس از ختم تحقیقات و صدور قرار جلب به دادرسی، امکان صدور دستور پرونده شخصیت وجود ندارد، زیرا اصل بر این است که پس از ختم تحقیقات هیچ اقدام دیگری نمی‌توان انجام داد مگر با اجازه قانون و ماده 203 قانون آیین دادرسی کیفری صرفاً در حین تحقیقات اجازه صدور دستور تشکیل پرونده شخصیت را داده نه پس از ختم تحقیقات. البته اگر پرونده با صدور قرار جلب به دادرسی به دادگاه ارسال شود، دادگاه در قالب نقص تحقیقات دستور تشکیل پرونده شخصیت را به بازپرس خواهد داد و بازپرس از باب تبعیت از دادگاه جهت رفع نقص باید دستور تشکیل پرونده شخصیت را بدهد.