نفقه چیست؟

زوجین باید در اداره خانواده یکدیگر را یاری کنند، ولی چون ریاست این گروه بر عهده مرد است، قانونگذار او را موظف به تامین معاش خانواده می‌داند، تکلیف شوهر بر دادن نفقه از توابع ریاست او بر خانواده می‌باشد.

ویژگیهای نفقه:

نفقه در عقد موقت وجود ندارد:

ماده 1206 ق.م. می‌گوید: «در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است». این وظیفه مرد ناشی از حکم قانون است و ریشه قراردادی ندارد و به همین دلیل طرفین نمی‌توانند ضمن عقد نکاح یا پس از آن تکلیف مرد را در این باب ساقط کنند ولی در عقد منقطع دین شوهر بر دادن نفقه متکی بر تراضی زن و شوهر است (کاتوزیان، 1375، ص 183).

نفقه دین است:

نفقه زن در هر حال در زمره دیون مرد است و به موجب آن زن می‌تواند از شوهر مطالبه نفقه کند و در صورت لزوم از طریق مدنی و کیفری او را برای پرداخت نفقه تحت تعقیب قرار دهد.

نشوز نفقه را ساقط می کند:

زن در صورتی استحقاق نفقه خواهد داشت که از مرد تمکین کند و وظایف زناشویی را انجام دهد . نشوز زن (عدم تمکین از مرد) مانع استحقاق نفقه است.

تعریف نفقه:

ماده 1107 ق.م. در تعریف نفقه زوجه می‌گوید: «نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث‌البیت که بطور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم، در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او بواسطه مرض یا نقصان اعضاء». آنچه که در این ماده آمده، حصری نیست و هر چیزی که بر حسب متعارف مورد احتیاج زن باشد؛ جزو نفقه است و مرد باید آن را فراهم کند. در نفقه زن، همچنانکه از ماده 1107 قانون مدنی برمی‌آید، وضعیت و احتیاجات زن به طور متعارف ملاک عمل است. نه وضعیت مرد، پس اگر زن از خانواده متمکنی باشد، شوهر به ناچار باید، وسایل زندگی او را آنچنانکه شان و وضع اجتماعی و خانوادگی او اقتضا می‌کند فراهم آورد (صفایی، 1378، ص 136).