آشنایی با صلح نامه سهم الارث

یکی از انواع عقود لازمی که در قانون مدنی، مورد پیش بینی قانونگذار قرار گرفته و بسیار پرکاربرد است، عقد صلح می‌باشد و در اغلب موارد، زمانی استفاده می‌شود که طرفین معامله، تمایل دارند تا آثار ناشی از یک عقد، نظیر عقد بیع یا هبه و امثال آن را ایجاد کنند اما، از قواعد و تشریفات خاص آن، پیروی نکنند.

یکی از مواردی که به کار بردن عقد صلح در آن، بسیار رایج می‌باشد، صلح سهم الارث است که این کار با کمک یک صلح نامه رسمی یا عادی، قابل انجام می‌باشد و از آنجا که این موضوع، یعنی صلح سهم الارث یا بخشش آن در قالب عقد صلح، تنها در صورت رعایت قواعد و تشریفات تنظیم صلح نامه، منتج به نتیجه خواهد شد، ضروری است تا هنگام انجام این امر، از یک نمونه صلح نامه سهم الارث استفاده کرد.

صلح نامه سهم الارث چیست؟

قانون مدنی، در ماده ۷۵۲، ۷۵۴ و ۷۵۸ خود، مقرر می‌دارد: «صلح، ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی، در مورد معامله و غیر آن، واقع شود»، «هر صلح نافذ است، جز صلح بر امری که غیر مشروع باشد» و «صلح در مقام معاملات، هرچند نتیجه معامله را که به جای آن واقع شده است می‌دهد، لیکن، شرایط و احکام خاصه آن معامله را ندارد و بنابراین، اگر مورد صلح، عین باشد، در مقابل عوض، نتیجه آن، همان نتیجه بیع خواهد بود، بدون اینکه شرایط و احکام خاصه بیع، در آن مجری شود.»

بر اساس مواد فوق الذکر از قانون مدنی، صلح در مقام معاملات، عقدی است لازم، در خصوص هر امر مشروعی که میان طرفین عقد، منعقد می‌شود و به طور معمول، با وجود داشتن آثار عقدی که در قالب عقد صلح منعقد شده، از قواعد خاص آن عقد، پیروی نمی‌کند.

صلح نامه نیز بسته به نحوه تنظیم آن که به صورت دستی باشد یا با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، سندی است عادی یا رسمی که عقد صلح، در قالب آن، مکتوب و منعقد شده و مثبت عقد صلح واقع شده میان طرفین عقد می‌باشد و طرفین عقد، می‌توانند از آن، در مقام دفاع یا دعوا، استفاده کنند.

مقصود از صلح نامه سهم الارث، سندی است عادی یا رسمی که شخصی به موجب آن، سهم الارث شرعی و قانونی خود را به یکی دیگر از وراث یا به شخص ثالثی، منتقل نموده یا بخشیده و الزامی بر دریافت مال یا وجه، در قبال صلح سهم الارث، نمی‌باشد اما، در صورت دریافت عوض نیز، صلح سهم الارث، همچنان صحیح خواهد بود.

اعتبار صلح نامه سهم الارث

نمونه صلح نامه سهم الارث، چه به صورت رسمی و چه به صورت عادی، تنظیم شده باشد، دارای اعتبار و اثر قانونی است و می‌توان در مقام دفاع یا دعوا، از آن، استفاده نمود.

البته، شایان ذکر است که این اعتبار و اثر، منوط بر این می‌باشد که نمونه صلح نامه سهم الارث، هنگام تنظیم، از شرایط اساسی صحت معامله، همچنین، از شرایط صحت و اعتبار تنظیم اسناد عادی (در صورت تنظیم آن، به صورت صلح نامه دستی)، برخوردار باشد. که این شرایط، یعنی شرایط اساسی صحت معاملات، همچنین، شرایط صحت و اعتبار تنظیم اسناد عادی، به شرح زیر هستند:

شرایط اساسی صحت معاملات

معین بودن موضوع عقد صلح؛ مقصود این است که به طور دقیق، در صلح نامه سهم الارث، ذکر شود که مورد صلح، چیست و تا حد امکان، مشخصات آن، درج شود.

مشروعیت جهت عقد صلح؛ مقصود این است که هدف از صلح سهم الارث به موجب صلح نامه، غیر قانونی و نامشروع، نظیر فرار از دین نباشد.

اهلیت قانونی طرفین عقد صلح، هنگام تنظیم نمونه صلح نامه سهم الارث؛ یعنی مصالح و متصالح، عاقل و بالغ بوده و سفیه نباشند.

وجود قصد در طرفین عقد صلح، هنگام تنظیم نمونه صلح نامه سهم الارث؛ یعنی طرفین عقد، قصد ایجاد عقد صلح را داشته باشند.

وجود رضا در طرفین عقد صلح، هنگام تنظیم نمونه صلح نامه سهم الارث؛ یعنی طرفین عقد صلح، بدون اکراه و اجبار و با میل قلبی، اقدام به ایجاد عقد صلح و تنظیم صلح نامه سهم الارث، نموده باشند.

شرایط اعتبار اسناد عادی

از آنجا که قانون گذار، شرط اعتبار اسناد عادی و دستی تنظیمی میان طرفین را وجود امضای طرفین عقد، ذیل سند عادی می‌داند، نمونه صلح نامه سهم الارث نیز در صورتی دارای اعتبار و قابل ارائه به محکمه در مقام دفاع یا دعوا خواهد بود که ذیل آن، توسط صلح کننده و شخصی که نسبت به او، صلح صورت می‌گیرد، امضا شده باشد.

شرایط تنظیم نمونه صلح نامه سهم الارث

شرایط عمومی در خصوص موضوع صلح نامه سهم الارث و هدف آن؛ بدین شرح که موضوع صلح نامه باید، معین و مشخص بوده و جهت و هدف از تنظیم آن نیز، مشروع و قانونی باشد.

شرایط عمومی در خصوص طرفین تنظیم کننده صلح نامه سهم الارث؛ بدین شرح که طرفین عقد صلح سهم الارث، هنگام تنظیم صلح نامه، از اهلیت قانونی که از قرار عقل و بلوغ و رشد است، همچنین، از قصد و رضایت کامل، برای ایجاد و انعقاد عقد صلح سهم الارث، برخوردار باشند و بدون اکراه و اجبار، اقدام به این امر کنند.

شرایط اختصاصی تنظیم نمونه صلح نامه سهم الارث: وجود موضوع صلح؛ مقصود این است که صلح کننده، دارای سهم الارث قانونی و شرعی قطعی باشد و سهم الارث احتمالی و محقق نشده خود را به دیگری، صلح نکند.

منتفی نشدن موضوع صلح؛ بدین شرح که پس از تحریر ترکه و گرفتن گواهی انحصار وراثت، محقق و مشخص نشود که دارایی منفی متوفی، بیش از دارایی مثبت او بوده و جزء مثبتی برای به ارث رسیدن، باقی نمی‌ماند، یا مدارکی پیدا شود، دال بر اینکه متوفی، در زمان حیات، تمام دارایی خود را وقف کرده یا به دیگری، هبه یا صلح عمری نموده است.