ابطال قسمتی از بخشنامه 1؍76 مستمری های سازمان مزبور از حیث متناسب سازی مرحله دوم و افزایش سال 1400 بشماره 1345؍1400؍1000 مورخ 22؍2؍1400

* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی  به خواسته  ابطال قسمتی از بخشنامه 1؍76 مستمری های سازمان مزبور از حیث متناسب سازی مرحله دوم و افزایش سال 1400  به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد : 

بخشنامه شماره 1345؍1400؍1000 مورخ 22؍2؍1400

حوزه: مشترک معاونت های بیمه ای و برنامه ریزی، مالی و پشتیبانی

موضوع: متناسب سازی مرحله دوم حقوق مستمری بگیران

(بخشنامه شماره 1؍76 مستمری ها)

در اجرای بند (ب) ماده (12) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و با عنایت به مصوبه شماره 20؍1400؍1100 مورخ 15؍1؍1400 هیأت مدیره محترم سازمان و مصوبه شماره 274 مورخ 18؍1؍1400 هیأت امنای محترم سازمان، به منظور اعمال متناسب سازی مرحله دوم حقوق مستمری بگیران، توجه کلیه واحدهای اجرایی را به موارد ذیل جلب می نماید:

الف) مشمولین:

کلیه مستمری بگیران بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازماندگان که در تاریخ اجرای متناسب سازی پرونده آنها فعال بوده و یا افرادی که حداکثر تا پایان دوره برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مستمری آنها برقرار شده و یا مجدداً فعال  می گردد.

ب) تاریخ اجرا:

تاریخ اجرای متناسب سازی مرحله دوم 1؍1؍1400 می باشد. بدیهی است در خصوص احکام برقراری بازنشستگی و بازماندگان در سال جاری، تارخ اجرای متناسب سازی از تاریخ برقراری و در خصوص احکام برقراری از کارفتادگی کلی، از تاریخ پرداخت مستمری خواهد بود.

ج) نحوه اجرا:

آیتم های متناسب سازی مرحله دوم عبارتند از:

– متناسب سازی 75% اعاده سطح نسبت به زمان برقراری

– تفاوت تطبیق متناسب سازی با حداقل پنجاه درصد افزایش

– تفاوت تطبیق متناسب سازی حداقل دریافتی بر اساس سابقه

– متناسب سازی کمک هزینه مسکن

– متناسب سازی کمک  به تأمین معیشت

– متناسب سازی کمک هزینه عائله مندی

– متناسب سازی کمک هزینه اولاد

نظر به ضرورت نگهداری هر یک از حساب های مذکور و امکان آن با آیتم های متناسب سازی مرحله اول، مجموع آیتم های مبلغ متناسب سازی سال 1399 پس از اعمال ماده 96 قانون با کد 31 و سایر آیتم های مذکور در جداول پرداخت و کسور به ترتیب با کدهای 34، 32، 33، 35، 36، 37، 38 در سامانه متمرکز مستمری ایجاد می گردد.

1) متناسب سازی 75% اعاده سطح نسبت به زمان برقراری:

پس از اعمال افزایش موضوع ماده 96 قانون تأمین اجتماعی بر اساس مصوبه شماره 4043؍ت58685 هـ مورخ 19؍1؍1400 هیأت محترم وزیران و با ملحوظ نظر داشتن بند (1) یک هزار و نهصد و سی و هفتمین صورتجلسه هیأت محترم مدیره مورخ 28؍7؍1399، مبلغ متناسب سازی 75% اعاده سطح نسبت به زمان برقراری بر اساس فرمول زیر محاسبه می گردد:

 –

نکته 1: مستمری سال 1400 برابر است با مجموع مبالغ متناسب سازی مرحله اول و مبلغ مستمری سال 1399 پس از اعمال ماده 96 قانون تأمین اجتماعی موضوع بخشنامه شماره 78 مستمری ها.

حداقل مستمری در سال 1400 بر اساس مصوبه شماره 251193 مورخ 27؍12؍1399 شورای عالی کار برابر با 950؍554؍26 ریال می باشد.

مبالغ ناشی از اجرای این بند تحت عنوان «متناسب سازی 75% اعاده سطح نسبت به زمان برقراری» ذخیره خواهد شد.

نکته 2: مبلغ متناسب سازی 75% اعاده سطح نسبت به زمان برقراری با مبلغ پایه مستمری ماهیانه جمع و در سنوات آتی، مشمول افزایشات موضوع ماده 96 قانون خواهد بود. بدیهی است مبلغ متناسب سازی مشمول 2 درصد ماده 89 قانون تأمین اجتماعی   می باشد.

2) متناسب سازی مزایای جنبی:

– ما به التفاوت کمک هزینه های تأمین معیشت مستمری بگیران و مسکن به ترتیب تا مبالغ 000؍000؍2 ریال و 000؍500؍1 ریال با عناوین «متناسب سازی کمک به تأمین معیشت مستمری بگیران» و «متناسب سازی کمک هزینه مسکن»، پرداخت می گردد.

– ما به التفاوت کمک هزینه های عائله مندی و اولاد به ترتیب تا مبالغ 713؍702؍3 ریال و 963؍959 ریال با عناوین «متناسب سازی کمک هزینه عائله مندی» و «متناسب سازی کمک هزینه اولاد» پرداخت می گردد.

– کمک هزینه های عائله مندی و اولاد با توجه به بخشنامه تنقیح و تلخیص شماره 11580؍99؍100 مورخ 6؍12؍1399 و اعمال تغییرات ذیل، پرداخت می گردد:

د- نحوه نگهداری حساب ها:

به منظور نگهداری حساب های مربوط به آیتم های متناسب سازی مرحله دوم، در سیستم های مالی کدهایی تعیین می گردد.

1- کمک هزینه عائله مندی به کلیه همسران بازمانده نیز همانند بازنشستگان و از کارافتادگان کلی قابل پرداخت خواهد بود.

2- در صورت وجود بیش از یک همسر در ردیف بازماندگان مبلغ عائله مندی به نسبت مساوی تقسیم خواهد شد.

3- در خصوص همسران متکفل فرزند ما به التفاوت مبلغ کمک هزینه همسر متکفل فرزند و عائله مندی و برای همسرانی که فرزند تحت تکفل ندارند کل مبلغ با عنوان «متناسب سازی کمک هزینه عائله مندی» پرداخت می گردد.

4- میزان کمک هزینه اولاد در کلیه پرونده های مستمری بازنشستگی، از کارافتاده کلی و بازماندگان یکسان خواهد بود.

3) تفاوت تطبیق متناسب سازی حداقل دریافتی بر اساس سابقه:

مستمری آن دسته از افراد مشمول ماده (111) قانون تأمین اجتماعی که 20 سال و کمتر سابقه پرداخت حق بیمه دارند، پس از اعمال افزایش موضوع ماده 96 بر مستمری و متناسب سازی سال 1399 و با احتساب آیتم های متناسب سازی 75% اعاده سطح نسبت به زمان برقراری، بند (39) قانون بودجه سال 1388، کمک به سبد خانوار، بند (2) مصوبه افزایش سال 1392، تفاوت افزایش سال 1395، تفاوت افزایش سال 1396 و مصوبه افزایش سال 1396، در هر صورت نباید کمتر از مبلغ 000؍000؍300 ریال باشد و این مبلغ به ازای هر سال سابقه بالاتر از 20 سال به میزان 000؍400 ریال افزایش می یابد.

نکته 1: این بند در خصوص گروه های ذیل به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه آنان ضرب در 000؍000؍34 ریال (حداقل مبلغ قابل احتساب به ازای 30 سال سابقه)،محاسبه خواهد شد:

– مشمولین بند های (ل) و (و) تبصره (14) قانون بودجه سال 1386، بند (47) قانون بودجه سال 1388، بند (17) قانون بودجه سال 1389، بند (91) قانون بودجه سال 1390 و بند (66) قانون بودجه سال 1391 کل کشور

– مشمولین قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند.

– مشمولین بند (ج) ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

– مشمولین جزء (1) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (3) بند (3) ماده (80) قانون

– مشمولین قانون بیمه بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلو مصوب 1376

نکته 2: با اجرای بندهای فوق الذکر، حداقل ناخالص پرداختی بابت مستمری و مزایای جنبی پس از اعمال متناسب سازی با احتساب کمک هزینه عائله مندی، کمک هزینه حق اولاد بابت 2 فرزند کمتر از 000؍000؍39 ریال نخواهد بود.

نکته 3: میزان سابقه مورد احتساب بر اساس مجموع سوابق اصلی و ارفاقی بیمه شده تا سقف 35 سال، خواهد بود. مبالغ ناشی از اجرای این بند تحت عنوان «تفاوت تطبیق متناسب سازی حداقل دریافتی بر اساس سابقه» ذخیره خواهد شد.

4) تفاوت تطبیق متناسب سازی با حداقل پنجاه درصد افزایش:

پس از اجرای بندهای مذکور، میزان مجموع افزایش مستمری و مزایای جنبی سال 1400 هیچ یک از مستمری بگیران نباید کمتر از پنجاه درصد و بیشتر از صد در صد مجموع مستمری و مزایای جنبی ناخالص دریافتی وی در اسفند ماه سال 1399 باشد.

مبالغ ناشی از اجرای این بند تحت عنوان «تفاوت تطبیق متناسب سازی با حداقل پنجاه درصد افزایش» ذخیره خواهد شد.

نکته: چنانچه میزان افزایش مجموع مستمری، متناسب سازی و مزایای جنبی سال 1400 بیش از صد در صد مجموع مستمری، متناسب سازی و مزایای جنبی ناخالص دریافتی وی در اسفند ماه سال 1399 باشد، می بایست مبلغ مازاد بر صد در صد مجموع مستمری، متناسب سازی و مزایای جنبی دریافتی از آیتم (متناسب سازی 75% اعاده سطح نسبت به زمان برقراری) کسر گردد.

هـ) لیست های پرداخت و صدور احکام افزایش مستمری:

1- کلیه شعب موظفند به محض اجرای نرم افزار مربوطه در سامانه متمرکز مستمری، پس از اطمینان از صحت اطلاعات پایگاه مستمری بگیران، نسبت به محاسبه مبالغ مذکور به همراه مستمری اردیبهشت ماه سال 1400 و ما به التفاوت مربوط به فروردین ماه اقدام نمایند.

2- احکام افزایش مستمری در زمان انتقال پرونده های مستمری بگیران به سایر شعب می بایست پس از حصول اطمینان از صحت آن، از سامانه متمرکز مستمری اخذ و پس از تأیید مسؤولین ذی ربط در پرونده الکترونیک مستمری بگیر بارگذاری گردد.

3- به منظور اطلاع مستمری بگیران گرامی، حکام افزایش مستمری از طریق سامانه خدمات غیرحضوری به نشانی Es.tamin.ir در اختیار این عزیزان قرار خواهد گرفت.

از آنجایی که اطلاعات مندرج در پایگاه مستمری بگیران، مبنای انجام محاسبات مربوطه قرار خواهد گرفت لذا نظر به اهمیت به سزای موضوع و جلوگیری از تضییع حقوق احتمالی ذی نفعان، کلیه همکاران واحد مستمری ها می بایست با نظارت مستقیم مدیر کل استان، معاونت تعهدات بیمه ای، رییس اداره مستمری ها، رییس شعبه و معاونت بیمه ای نسبت به کنترل و عنداللزوم پالایش اطلاعات اقدام نمایند. بدیهی است پس از اتمام فرایند مذکور و اطمینان از صحت داده های پایگاه اطلاعات مستمری بگیران، به منظور جبران خدمات همکارانی که در امر برسی و کنترل پایگاه اطلاعات و اجرای متناسب سازی مرحله دوم حقوق مستمری بگیران مشارکت داشته اند (اعم از کارکنان ستاد مرکز، ادارات کل استان ها و واحدهای اجرایی) پس از تأیید اقدامات مذکور نسبت به پرداخت اضافه کار ایام تعطیل در ماه های فروردین و اردیبهشت سال جاری به مدیران کل، معاونین تعهدات بیمه ای، روسای شعب و معاونین بیمه ای در واحدهای اجرایی و هر یک از کارکنان مستمری ها، به ازای هر ماه به میزان 100 ساعت و معاونین پشتیبانی و توسعه مدیریت و روسای نظارت بر مصارف در ادارات کل استان ها، معاونین اداری و مالی واحدهای اجرایی و همچنین کارکنان امور مالی حداکثر تا 3 نفر و به میزان 30 ساعت متناسب با عملکرد آنان اقدام گردد.

شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین مکلف است با توجه به مفاد این بخشنامه، ضمن نصب نرم افزار مربوطه در مهلت مقرر در سامانه متمرکز مستمری، امکان نمایش احکام مستمری بگیران را وفق بند (3) بخش (هـ) به عمل آورد.

مسؤول حسن اجرای این بخشنامه مدیران کل، معاونین تعهدات بیمه ای، معاونین پشتیبانی و توسعه مدیریت، روسای ادارات مستمری ها، نظارت به مصارف، امور مالی ادارات کل استان ها و مسؤولین ذی ربط در واحدهای اجرایی و شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین خواهند بود.

مصطفی سالاری

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت: 

سازمان تامین اجتماعی در راستای بند ب ماده 12 قانون برنامه ششم توسعه و به منظور جبران بیش از یک دهه کاستی ناشی از عدم اجرای دقیق ماده 96 قانون تامین اجتماعی اقدام به صدور بخشنامه 1؍76 مستمری ها و اجرای امر متناسب سازی حقوق از مرداد سال 1399 نموده و هرگز به شکل عینی و در عالم واقع و به ویژه از نگاه ذینفعان به مفهوم موافق ماده 96 قانون تامین اجتماعی و هزینه های زندگی و افزایش سالانه توجه ننوده است و با بی اعتنایی به خط فقر و میزان تورم سالانه و نقطه ای که در اسفند ماه 1399 به گزارش مرکز آمار 7؍48 درصد اعلام گردیده در قالب یک حکم ضرری در حق معلولین بازنشستگان اقدام نموده است لذا بر اساس قاعده لا ضرر و بند الف و تبصره تحت ماده 1 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی که ناظر به هدف برقراری نظام تامین اجتماعی است و با عنایت به اصل 29 قانون اساسی که متضمن تکلیف دولت به تامین خدمات و حمایت های مالی برای یکایک افراد کشور و از جمله بازنشستگان و حقوق معلولین بازنشسته است تقاضای ابطال بخشنامه 1؍76 مستمری های سازمان را نموده است .

*خلاصه مدافعات طرف شکایت: 

شکایت مشابهی با خواسته مطروحه قبلاً در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مطرح و در نهایت هیات عمومی طی دادنامه 140031920005811333 مورخ 2؍6؍1400 و هیات تخصصی بیمه، کار و تامین اجتماعی طی دادنامه 10181 مورخ 30؍3؍1400 و هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 14005812635 مورخ 20؍10؍1400 در خصوص متناسب سازی حقوق مستمری بگیران، اقدام سازمان را تایید نموده است بنابراین موضوع از اعتبار قضیه محکوم بها برخواردار بوده و مطابق ماده 85 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری موجبی جهت رسیدگی مجدد آن وجود ندارد .

پرونده های شماره هـ ع؍0002174 و هـ ع؍0002516 و هـ ع؍0002517 و هـ ع؍0002692 و هـ ع؍0002693 و هـ ع؍0003000 الی و هـ ع؍0003002 و هـ ع؍0003377 و هـ ع؍0003770 و هـ ع؍0003843 درخصوص درخواست ابطال قسمتی از بخشنامه 1؍76 مستمری های سازمان تامین اجتماعی به شماره 1345؍1400؍1000 مورخ 22؍1؍1400 با موضوع متناسب سازی مرحله دوم حقوق مستمری بگیران در جلسه مورخ 22؍12؍1400 هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضای محترم هیات به اتفاق به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:

رای هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی:

با عنایت به اینکه براساس رای شماره 140009970906010181 مورخ 30؍3؍1400 هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری مقرر گردید: «نظر به اینکه اولاً مطابق بند ط ماده 9 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی (مصوب 21؍2؍1383) که یکی از اصول و سیاست های اجرایی نظام جامع تأمین اجتماعی را «ارائه تعهدات بیمه ای صندوق ها در قبال افراد عضو و تحت پوشش براساس قاعده عدالت و به تناسب میزان مشارکت (سنوات و میزان پرداخت حق بیمه)» اعلام کرده است، بنابراین اجرای متناسب سازی در ارائه تعهدات بیمه ای در صلاحیت سازمان تأمین اجتماعی می باشد. ثانیاً متناسب سازی ارائه تعهدات بیمه ای مندرج در ماده قانونی یادشده، به مفهوم رعایت تساوی در پرداخت و  مساوی سازی تعهدات نمی باشد. ثالثاً مطابق با معیارهای مندرج در بند ط ماده 9 قانون یادشده، ملاک های متناسب سازی، «سنوات و میزان پرداخت حق بیمه» می باشد که ضوابط بخشنامه مورد شکایت، با توجه به معیارهای مذکور و بر اساس محدودیت بودجه  ای که وفق قانون بودجه سال 1399 کل کشور در اجرای این ماده در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار داده شده است تعیین گردیده و این امر در رابطه با موارد سه گانه «مبلغ متناسب سازی، ضریب ترغیب و تفاوت تطبیق» مندرج در بخشنامه معترض عنه رعایت گردیده است. بنابه مراتب فوق، بخشنامه شماره 4240؍99؍1000 (مورخ 15؍5؍1395 سازمان تأمین اجتماعی با موضوع: متناسب سازی حقوق مستمری بگیران (بخشنامه شماره 76 مستمریها)، به اتفاق آرای اعضای هیأت تخصصی کار، بیمه و تأمین اجتماعی، مغایرتی با قوانین و مقررات نداشته و خارج از حدود اختیارات مقام تصویب کننده تشخیص نگردید. …». و بخشنامه معترض عنه نیز صرفا همان مفاد بخشنامه شماره 4240؍99؍1000 مورخ 15؍5؍1399 سازمان تامین اجتماعی (قسمت گروه مستمری بگیران حداقلی بگیر) در خصوص متناسب سازی مرحله دوم حقوق مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی بیان نموده، لذا با اخذ وحدت ملاک از رای شماره 140009970906010181 مورخ 30؍3؍1400 هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری بخشنامه معترض عنه مغایرتی با قوانین و مقررات مذکور نداشته و قابل ابطال نمی باشد. این رای به استناد بند (ب) ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.