بررسی وصف مجرمانه ایجاد تغییر در بخش غیر ارقام پلاک وسیله نقلیه

نظر اکثریت

با توجه به اینکه سوء نیت عنصر جدا نشدنی جرایم است و اصل بر احراز قصد مجرمانه (عام و خاص) در جرایم است و جرایم مادی صرف محدود به موارد مصرحه قانونی است به عبارت دیگر هر موضوعی جرم انگاری شود، احراز آن جرم نیاز به احراز قصد مجرمانه دارد مگر اینکه در قانون صراحتاً قید شود که در آن موضوع احراز سوء نیت ضرورتی ندارد

مثل جرم صدور چک بلامحل، همچنین جرایم مطلق در مقابل جرایم مقید قرار دارند، نه جرایم مادی صرف و تقسیم‌بندی جرایم به مطلق و مقید بر اساس نتیجه جرم است نه سوء نیت و جرایمی که تحقق آن مستلزم نتیجه‌ای خاص است، جرایم مقید و جرایمی که تحقق آن مستلزم نتیجه خاصی نیست جرایم مطلق نامیده می‌شوند.

از سویی دیگر در مراتب تفسیر قانون، تفسیر لفظی، پایین‌ترین مرتبه را دارد و بهتر است در موارد ناگزیری از آن استفاده شود، از این رو ترجیح بر آن تفسیر منطقی و غایی بلاوجه است و نتیجه‌ای که از تفسیر منطقی و غایی ماده 720 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 گرفته می‌شود این است که فلسفه جرم‌انگاری این موضوع، تنسیق در امر تهیه، توزیع و نصب پلاک‌های وسایل نقلیه و جلوگیری از تخلفات راننده از طریق تغییر ارقام و مشخصات پلاک می‌باشد، بنابراین این جایگزینی نماد IRAN با نماد الله در پرچم جمهوری اسلامی ایران در پلاک وسیله نقلیه موتوری که تنسیق در امر تهیه، توزیع و نصب پلاک‌های وسایل نقلیه را از بین می‌برد، مشمول ماده 720 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می‌باشد.

البته این جرم نیز از جمله جرایمی است که نیاز به احراز سوء نیت دارد که با توجه به رجحان اماره مجرمیت (کشف خودرو با پلاک تغییر داده شده به شرح مذکور در ید متهم) بر اصل برائت سوء‌نیت وی مفروض است اما این بدان معنا نیست که اظهارات وی مبنی بر عدم سوء نیت مسموع نباشد و ادله ارائه شده از سوی وی در این خصوص پذیرفته نشود. بنابراین در صورتی که وی در نصب پلاک منفعل بوده و قصد مجرمانه نداشته باشد، مرتکب جرمی نشده است. این نظر همسو با اصل حداقلی حقوق جزا، تفسیر مضیق و تفسیر به نفع متهم قوانین کیفری و قاعده درء می باشد.

نظر اقلیت

با عنایت به صراحت ماده 720 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، موضوع تغییر مشخصات پلاک وسیله نقلیه موتوری بوده و از جمله جرائم مادی می‌باشد و احراز سوء نیت موضوعیت ندارد.