مرور زمان در بزه عدم ثبت واقعه ازدواج

نظر اکثریت

با توجه به ماهیت بزه که از زمره جرایم مستمر می باشد و در آنات زمان تا مادامی که ازدواج دائم ثبت نگردد تکلیف به ثبت وجود دارد؛ در نتیجه عدم انجام نیز در هر زمان تا مادامی که ثبت صورت گیرد ادامه دارد و بزه انتسابی مشمول مرور زمان نمی گردد؛ و نظریۀ شمارۀ 3617/7 – 18/6/1378 اداره حقوقی قوه قضائیه نیز موید است.

نظر اقلیت

با توجه به اینکه اولاً وضع مجازات نسبت به ترک فعل عدم ثبت واقعه ازدواج دائم می باشد و در ماده 49 قانون حمایت خانواده نیز ذکر گردیده (چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم اقدام… و تا یک ماه از ثبت آن خودداری نماید) به مجازات مقرر محکوم می شود؛ در نتیجه تکلیف زوج عبارت از ثبت ازدواج دائم تا حداکثر یک ماه از تاریخ انعقاد عقد و عمل مجرمانه نیز عبارت از عدم ثبت ازدواج دائم تا حداکثر یک ماه از تاریخ انعقاد عقد می باشد؛

ثانیاً تحقق عنصر مادی جرم محدود به عدم انجام تکلیف در این برهه زمانی است و این مهلت تمدید نشده است؛

به عبارت بهتر قانونگذار این مدت را جهت انجام تکلیف معین داشته و تحقق جرم مقید به عدم انجام تکلیف قانونی در مدت زمان معین است و در صورت عدم انجام این تکلیف و خروج از این مهلت از روز سی و یکم پس از انعقاد عقد، جرم آناً محقق گردیده است و عمل موضوع (ترک فعل) با گذشت حتی یک روز پس از مهلت قانونی نیز وصف مجرمانه دارد؛ در نتیجه در روز سی و یکم جرم محقق شده است.

ثالثاً تکلیف به ثبت یک مرحله ایجاد می شود و عدم ثبت نیز در مورد یک تکلیف قانونی است و در یک لحظه محقق شده است و حال اینکه در تعریف جرم مستمر جرمی است که فعل یا ترک فعل در یک لحظه و مدت کوتاه تحقق نیافته، بلکه لازمه تحقق آن، استمرار عمل مادی در زمان است؛ مثل استعمال علنی لباس یا نشان دولتی بدون مجوز یا عدم پرداخت نفقه و از مجموع این موارد این استنباط می گردد که جرم عدم ثبت واقعه ازدواج دائم یک جرم آنی است نه مستمر؛ لذا با فرض سوال موضوع مشمول مرور زمان می گردد.