احراز سوء نیت در جرم عدم ثبت واقعه ازدواج

نظر اکثریت

با در نظر گرفتن مواد 20 و21 و 49 از قانون حمایت از خانواده بزه عدم ثبت واقعه ازدواج دائم جرم مادی صرف است، سوء نیت در آن مفروض است و نیازی به احراز عنصر روانی نیست و از این حیث دقیقاً شبیه بزه جرم صدور چک بلامحل می باشد، مقنن خواسته است به منظور حفظ نظم عمومی و جلوگیری از ثبت غیر رسمی ازدواج دائم که می تواند تبعات منفی زیادی از قبیل تولد کودکان بدون شناسنامه شود؛

صرف عمل متهم مرد در عدم ثبت واقعه ازدواج دائم را بدون اینکه سوء نیت متهم موثر باشد جرم انگاری کند چنانچه متهم در زمان دفاع در دادسرا یا دادگاه مدعی شود که عدم ثبت واقعه نکاح دائم به علت مواردی از قبیل عدم همکاری زوجه یا عدم صدور مجوز از مراکز درمانی مثل اداره بهداشت است،

در این فرض می توان به علت اینکه دارای انگیزه شرافتمندانه (ازدواج و تشکیل خانواده) بوده است در رای دادگاه به استناد بند پ از ماده 38 از قانون مجازات اسلامی در مجازات متهم تخفیف قائل شد. البته با توجه به اینکه عقد ازدواج شرعی در جامعه قبل از عقد رسمی تبدیل به عرف شده است تقریبا تمامی افراد جامعه از جرم بودن این عمل اطلاع ندارند؛

یک مهلت معقول از طرف مقنن به زوج جهت مراجعه به دفتر رسمی ازدواج جهت ثبت رسمی داده می شد همانگونه که در قانون ازدواج مصوب 1310 مهلت بیست روزه پیش بینی شده بود.

نظر اقلیت

جرم عدم ثبت واقعه ازدواج جرم مادی صرف نیست و جرم مقید است بدین معنی که دادیار یا بازپرس در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا و قاضی رسیدگی کننده در مرحله دادگاه در صورتی می تواند قرار جلب به دادرسی و محکومیت متهم را صادر کنند که عنصر روانی و سوءنیت خاص زوج را احراز کنند در فرضی که به هر علت از قبیل عدم توانایی مادی، عدم همکاری زوجه جهت ثبت رسمی و غیره سوء نیت زوج احراز نشود باید قرار منع تعقیب صادر شود.