مطالبه مهر و اجرت المثل ایام زندگی مشترک زوجه توسط ورثه وی

نظر اکثریت

با توجه به این‌که به مجرد عقد نکاح زن مالک مَهر است و زوجینی که زوجیت آن‌ها دایمی باشد از یکدیگر ارث می‌برند به شرطی که ممنوع از ارث نباشند مالکیت ورثه نسبت به ماترک متوفیٰ مستقر نمی‌شود مگر بعد از ادای دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته است که باید قبل از تقسیم ادا شود. در فرض سؤال، مَهر به عهده زوج بوده و از دیون ممتاز است و از حقوق دینی محسوب می‌شود و این حق به ورثه منتقل شده است لذا ورثه حق اقامه دعوا به خواسته مطالبه مَهر به طرفیت زوج را از محل ماترک زوجه دارند.

لیکن در مورد اجرت‌المثل، دعوای وراث قابل استماع نیست چرا که مطالبه اجرت‌المثل جزء حقوق قانونی زوجه در ایام زوجیت بوده و آن هم در صورتی‌که زوج تقاضای طلاق زوجه را داشته باشد و به شرط احراز شرایط مطالبه آن «احراز عدم تبرع در انجام امورات منزل» مستحق می‌باشد و دوام زوجیت با فوت منحل شده است. لذا این دعوا قابلیت استماع نداشته و محکوم به رد است. علاوه بر این‌که اصل بر تبرعی بودن است.

در اجرت‌المثل تقاضای زوجه و قصد درونی زوجه باید احراز شود که آیا تبرعی بوده یا خیر و الان که فوت کرده می‌توان گفت تبرعی بوده است چون وقتی خودش مطالبه نکرده نشان از تبرعی بودن عمل وی دارد و ورثه نمی‌توانند مطالبه کنند.

نظر اقلیت

در رویه سابق زوجه اول باید درخواست طلاق می‌داد سپس درخواست اجرت‌المثل می‌کرد. لیکن رویه فعلی در محاکم خانواده تهران این است که زوجه می‌تواند بدون دادخواست طلاق دادخواست اجرت‌المثل نماید و این حق به ورثه منتقل می‌گردد و می‌توانند علیه زوج اقامه دعوا نمایند.